NHÌN VỀ MỘT BÀI VIẾT

Đinh Bá Tuấn

Cách đây chục năm mình có viết cái tạp văn:“Ngọc Hoàng và thuyết đấu tranh giai cấp”. Tựa đề thì nghe “giai cấp” vậy, nhưng chả có chính trị chính em gì cả. Nội dung cũng đơn giản. Nhân ngày cuối năm Ngọc Hoàng xuống thăm trái đất, nơi ngài thăm là Châu Á, vùng đất có những con rồng về kinh tế. Từ thiên đình ngài rẽ mây xuống, người đầu tiên mà ngài gặp là chàng Samit ở xứ Singapore. Samit lúc ấy đang chán chường, có ý định tự tử vì  thấy mình cố gắng mãi mà không mua nổi cái xe ôtô. Ngọc Hoàng thương tình phán ngay cho Samit một xe ôtô đời mới, Samit sướng quá nhảy cẫng lên, rối rít cám ơn Ngọc Hoàng. Người thứ hai ngài gặp là chàng Dong ở xứ kim chi. Dong trồng dưa nhưng thấy dưa nhà mình luôn không to và ngon như dưa nhà bên, đang dấm dứt khóc thì Ngọc Hoàng xuống, phán cho dưa nhà Dong to gấp đôi dưa nhà bên. Dong cũng hét lên sung sướng. Tiếp tục Ngọc Hoàng lên đường đến Việt nam. Giữa mùa đông mưa phùn gió bấc, tiếng khóc tỉ tê của chàng Tèo trong lều tranh vọng đến tai ngài. Hỏi lý do: Làm sao Tèo khóc? Tèo trả lời: Vì thằng hàng xóm nuôi lợn luôn lớn nhanh hơn lợn nhà Tèo. Ngọc Hoàng phán ngay cho lợn nhà Tèo lớn nhanh gấp đôi lợn nhà thằng hàng xóm. Được vậy tưởng Tèo sẽ nhảy cẫng lên như chàng Samit ở xứ Sing hay hét lên sung sướng như chàng Dong ở xứ Hàn. Nhưng không, mặt Tèo vẫn lạnh tanh. Nghĩ Tèo muốn cho lợn nhà mình chóng lớn hơn nữa, Ngọc Hoàng phất cây gậy có những tua vàng phán cho lợn nhà Tèo lớn nhanh gấp bốn lần lợn nhà thằng hàng xóm. Không ngờ Tèo gào lên: Tôi đ cần lợn nhà tôi lớn nhanh, tôi chỉ cần lợn nhà thằng hàng xóm lăn ra chết hết!

 Truyện chỉ có vậy, viết xong rồi vứt đấy chả gửi đi đâu, mà có gửi thì biết chắc chả có báo nào đăng.

                  (một góc khu dân cư ở Singapore)

Khi viết cái tạp văn ấy mình chưa một lần đặt chân đến xứ Singapore của chàng Samit mà chỉ biết xứ ấy qua báo, đài. Những năm sau này khi có điều kiện đến Singapore thường xuyên hơn mình mới hiểu hơn về con người và  đất nước này. Từ chuyện sinh hoạt, đi lại, ăn nhậu đến việc quy hoạch đô thị, các chính sách phát triển kinh tế, xã hội, lựa chọn cán bộ… của họ gần như khác hẳn với chúng ta. Hôm mình sang, đứa bạn cùng lớp với con gái mình người Sing đến thăm và mời đi ăn tối. Ăn xong nó đứng dậy thanh toán phần của nó, con gái mình thanh toán phần của hai ba con. Nhẹ như không! Mình nói với con gái thanh toán luôn phần của bạn đi con. Con gái nói, không được đâu ba, mình muốn thanh toán thì phải nói với nó trước lúc ăn. Các quan hệ xã hội tương đối sòng phẳng, minh bạch, nhiều nét khác so với truyền thống người Á đông. Cái chi tiết chàng Samit nhà ta nhảy cẫng lên khi tự dưng được Ngọc Hoàng cho cái ôtô đời mới, nếu là bây giờ thì mình sẽ không viết như thế.

Lúc trà dư tửu hậu, mấy thằng nhậu như tụi mình thường hay có đoạn bàn tính xấu của người Việt, như thói hãnh tiến háo danh, tính đố kị, chỉ sợ người khác hơn mình… bàn để tránh thôi, chả có ý gì. Chứ thực ra người Việt mình có nhiều đức tính tốt lắm, nhất là đức hy sinh. Hy sinh vì đất nước, hy sinh vì con cháu…  Ngay cả tính đố kị, đừng nghĩ chỉ người Việt mới có tính đó, nó là thuộc tính của loài người đấy! Nhưng cách đố kị họ cũng khác chúng ta thật, khi thấy mình chưa bằng người họ quyết tâm học tập, lao động vươn lên để vượt người, còn ta thường thì muốn kéo người xuống để bằng và thấp hơn mình. Nên cái chi tiết chàng Tèo: "Tôi đ cần…"  vẫn còn  tính "thời sự", chả có gì là tiếu lâm của thời hiện đại.  

                                 (Hoài Anh Và Hoàng Anh)

Mình hay nghe: Singapore nhỏ tí nên dễ quy hoạch phát triển. Điều đấy không sai! Nhưng nước Mỹ to đùng như thế, mà quy hoạch đâu ra đấy, phát triển kinh tế, xã hội, giáo dục cả thế giới này phải ngưỡng mộ. Thế thì, giải thích to nhỏ theo kiểu gì nhỉ? Nếu không có tầm nhìn như Lý Quang Diệu và đội ngũ tham mưu của ông, thử hỏi: Singapore hôm nay đâu có vườn thú Jurong, đâu có công viên Sentosa, đâu có là một trong những đất nước xanh, sạch, phát triển nhất thế giới, nơi mà bốn mươi năm trước về cơ bản chỉ là một làng chài. Con người, muôn thủa vẫn là con người! Vì có sự minh bạch và đủ lòng tự trọng nên họ chọn ra được đội ngũ cán bộ mà theo cách nói của ta hiện nay là đủ tâm và đủ tầm. Còn chúng ta, có lẽ còn thiếu cái gì đấy nên  những kẻ “đổ bô” và ma cô lọt vào đội ngũ ấy khá nhiều.

Nhưng mà thôi, nền văn hóa ấy, cách sống ấy các con  mình, các cháu mình có thể sẽ thích ứng, hòa nhập và cũng có thể tìm được hạnh phúc ở đó, còn cái tạng mình: “… nghe tiếng cơm sôi cũng nhớ nhà”[*], chả hy vọng gì hòa nhập được vào xã hội ấy. Giả tỷ ông Lý Hiển Long, ông Obama ở nước Sing, nước Mỹ có đãi mình như thượng khách nhưng mỗi ngày thiếu cái mùi nắng, mùi gió của đất Việt, thiếu cái alô:"Tuấn ơi! Café đi" của các bác, các bạn, của các em hoa hậu chân ngắn, chân dài thì đời cũng nhạt thếch. Thôi thì, thăm thú ít ngày lại : “ Trở về với mẹ ta thôi…”[**]./.

                                                        Vũng Tàu, tháng 02/2012 
[*] Thơ của Phạm Hữu Quang
[**] Thơ của Đồng Đức Bốn