Thân tứ đại trả về tứ đại

Huỳnh Văn Úc

- Bạch Hòa thượng, trong các bài giảng của Ngài con thấy hay nhắc đến thân tứ đại. Vậy thân tứ đại nghĩa là gì?

- Đạo Phật nói rằng thân này khi đủ duyên thì do tứ đại hòa hợp mà thành, hết duyên thì mất, tứ đại lại trả về cho tứ đại. Tứ đại là đất, nước, gió, lửa. Trong tiếng Phạn đất là pathavi; nước là apo; gió là vayo; lửa là teyo. Chất cứng như xương cốt là đất, chất lỏng như máu và dịch là nước, hơi thở là gió, nhiệt lượng trong cơ thể người là lửa. Con người từ khi sinh ra cho đến khi lìa đời cũng phải vay mượn tứ đại từ bên ngoài để tồn tại. Miệng ta ăn cơm uống nước, thức ăn vào người ta sẽ thành da thịt, xương cốt và sinh ra nhiệt lượng. Đó là ta vay mượn đất, nước và lửa. Còn khi mũi ta hít vào thở ra chẳng phải là mượn gió đó sao?

- Bạch Hòa thượng, vậy ngũ uẩn là gì?

- Ngũ uẩn là sắc, thọ, tưởng, hành, thức. Sắc là bản thân con người với lục căn là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý. Thọ là các cảm giác. Tưởng là các nhận biết về âm thanh, màu sắc, mùi vị. Hành là những hoạt động tâm lý như yêu thích, ghét bỏ sau khi có tưởng. Thức là ý thức hình thành do lục căn tiếp xúc với môi trường và xã hội. Con người khác các sinh vật khác là do con người là một sinh vật có ý thức.

- Bạch Hòa thượng, tại sao Đạo Phật nói rằng thân này là tạm bợ và huyễn hóa?

- Thiền sư Đạo Hạnh có bài kệ rằng:

Thân như điển ánh hưu hoàn vô,
Vạn mộc xuân vinh thu hựu khô.
Nhậm vận thịnh suy vô bổ úy,
Thịnh suy như lộ thảo đầu phô.

Dịch nghĩa:
Thân như bóng chớp có rồi không
Cây cỏ xuân tươi, thu đượm hồng
Mặc cuộc thịnh suy không sợ hãi
Thịnh suy như cỏ hạt sương đông.

Thân người như bóng chớp, có đấy rồi lại không, một hơi thở hắt ra mà không hít vào là thân người không tồn tại nữa. Tứ đại hòa hợp thành thân người nhưng lại mâu thuẩn lẫn nhau, lửa thịnh sinh nóng sốt nhức đầu, gió thịnh sinh nhức mỏi xương cốt. Vì vậy mà lúc nào thân này cũng sẵn sàng mang bệnh để tan rã, tứ đại lại trả về cho tứ đại, ngũ uẩn cũng không còn. Vì vậy trong Kinh Bát Nhã có câu: sắc tức thị không, không tức thị sắc, thọ tưởng hành thức, diệc phục như thị; có nghĩa là sắc chính là không, không chính là sắc, thọ tưởng hành thức, cũng đều như thế. Những kẻ phàm phu tục tử chấp thân này là thật, là quí nên bị tam độc tham sân si khống chế, gây ra biết bao lỗi lầm, hại người, hại dân, hại nước.

- Bạch Hòa thượng, Ngài là bậc chân tu, đạo cao đức trọng, sau khi Ngài viên tịch chư đệ tử chúng con muốn ướp xác người để lưu lại cho con cháu muôn đời mai sau liệu có nên chăng?

- Thiện tai! Thiện tai! Đệ tử các con có lòng quí ta như thế làm cho ta thật cảm động, nhưng ướp xác thì các con chớ có làm. Làm như thế thì những lời ta giáo huấn các con từ đầu buổi nói chuyện đến giờ coi như vô ích. Làm như thế là trái với tinh thần Đạo Phật, vì Đạo Phật xem thân này là tạm bợ, huyễn hóa, khi thân này chết đi thì thân tứ đại lại trả về cho tứ đại mới hợp lẽ Trời.

Catalonia - Tình yêu của tôi

Đinh Bá Tuấn.

Ngoài tết nguyên đán vừa rồi vợ chồng mình đi SaPa. Trên chuyến tàu đêm  Hà nội - Lao cai, ở cùng buồng với vợ chồng mình là đôi vợ chồng trẻ người Tây Ban Nha. Anh chồng khoảng ngoài 30 gì đó, cô vợ thì trẻ hơn. Mình hỏi ở vùng nào, anh chồng trả lời ở Barcelona, tưởng mình không hiểu anh lại nhấn mạnh thêm Barcelona - Messi, ý anh nói thành phố quê hương anh chính là nơi có chàng cầu thủ nổi tiếng người Achentina đang đá bóng ở đó. À, ở xứ Catalonia tình yêu... Mình chưa nói hết câu, cô vợ nháy mắt đưa ngón tay cái: Ok! Catalonia tình yêu của tôi – George Orwell.

Thật ra cho đến lúc ấy mình mới chỉ nghe mà chưa đọc chữ nào trong cuốn sách nổi tiếng ấy của George Orwell. Tiếng Anh thì bập bõm, câu đực, câu cái, nói một chút thì hết cả vốn, thành ra câu chuyện về cuốn sách cũng dừng lại ở đó.

Rồi cũng bẵng đi.

Nhưng như một sự sắp sẵn, tuần trước mấy anh em ngồi uống café ở quán Thí Dụ, bác Hiển (dịch giả Phạm Nguyên Trường) tặng anh em mình mỗi người một cuốn sách bác mới dịch được nhà xuất bản Lao động phát hành, Catalolia – Tình yêu của tôi.

Nhẩn nha đọc và cố loại bỏ đi ý nghĩ đây là một cuốn sách nổi tiếng. Nhưng càng đọc càng thấy sự tiên đoán thiên tài của tác giả. Đến bây giờ  có lẽ hầu hết những người có lương tâm và tri thức đều thấy kết cục bi thảm của một thứ lý thuyết không tưởng cùng với chế độ và nhà nước quái thai của nó. Nhưng hơn bảy mươi năm trước, giữa lúc các cuộc cách mạng đang ào ạt,  mọi người đang adua nhau tung hô về một chế độ mới, mô hình nhà nước mới - nhà nước dân chủ của mọi người. Không phải là một nhà chính trị và lý thuyết gia chuyên nghiệp. Và, tuy vẫn còn cảm tình với chế độ dân chủ mới,  nhưng George Orwell đã thấy rõ mần mống của sự độc tài và dự đoán chính xác bước phát triển cũng như kết cục của chế độ ấy.

Có lẽ cũng như nhận xét của lời giới thiệu cuốn sách: “Nếu chỉ đọc Catalolia – Tình yêu của tôi như một bút ký chiến trường thôi thì thật khiếm khuyết. Tài năng vô song của George Orwell  nằm ở chỗ, ông không chỉ chớp được những sự kiện tươi rói, mà trong sự hỗn loạn của các sự kiện, rát rạt giữa sự sống và cái chết, ông vẫn đủ tinh tế và nhạy cảm để nhìn ra những khuynh hướng lớn đang định hình bức tranh xã hội của một nửa thế giới: một bức tranh đáng sợ, hệ quả của những đam mê và những tư tưởng sai lầm”.

Với riêng mình, mình thích cuốn này hơn hai tác phẩm cũng rất nổi tiếng của ông là Trại súc vật và 1984.

     

                                                      Vũng Tàu, tháng 8/2013