Đàn ông và đàn bà trên đường đời.

Dương Bảo Thủy

Rất dễ vẽ ra tính cách người đàn ông lý tưởng, nhưng tìm được họ lại ở thái cực khác. Một số kẻ hôn vài con ếch đã tìm được hoàng tử, trong khi số đông lại cả đời hôn ếch chỉ gặp toàn ếch mà thôi. Nhưng tôi sẽ không nói việc ai tìm được hoàng tử, ai gặp phải ếch, mà nuốn nói về cách đàn bà hôn ếch.

Phụ nữ trẻ tìm đàn ông lý tưởng như gọi món trong nhà hàng. Người có gu ăn uống, sành ẩm thực thì miễn bàn, nhưng con số ấy không nhiều. Người vào nhà hàng cho sang trọng, sành điệu, mới là số đông. Gọi món Tây thì không vừa miệng, món Tàu thì dầu mỡ, món Việt như rau muống, cà pháo thì lãng phí tiền,... 

Kết quả: Có người tìm món đắt tiền mà gọi, có người gọi món theo tư vấn của đầu bếp, có người nhìn những bàn bên cạnh rồi chọn y chang. Hậu quả: Vừa miệng thì ít, đắng cay thì nhiều!

Đàn bà lớn tuổi thì khác. Họ ít khi chọn món theo số đông, hoặc đến nhà hàng thời thượng. Họ thường vào nhà hàng quen và gọi những món quen thuộc. Họ tạt vào đó vì giữa đường thấy đói hoặc vì nhớ một hương vị thân thương.

Phụ nữ trẻ tìm đàn ông lý tưởng cũng như đầu tư chứng khoán. Cổ phiếu nào tiềm năng và tăng vùn vụt thì họ lao vào, hân hoan và giành giật. Có người nghiên cứu, học tập chuyên sâu trước khi bắt đầu, hòng tránh rủi ro. Có người do bạn bè xúi giục, người thân cổ vũ, mà chọn loại đầu tư. Theo thời gian, có cổ phiếu bền vững, nhưng có loại... biến chất. Phụ nữ tự tin sẵn sàng bán đổ bán tháo để tìm cơ hội mới. Phụ nữ an phận thì ngậm ngùi nhìn sự tuột dốc, cầu nguyện ngày khởi sắc. Có người đợi được, có người mất sạch vốn.

Đàn bà lớn tuổi tìm đàn ông lý tưởng như mua áo ấm cho Sài Gòn ngày đông. Thời tiết Sài Gòn không nhất thiết lúc nào cũng cần áo ấm, chỉ những khi mưa dầm, trời se lạnh mới khiến người ta nao lòng, cần được che chở. Đàn bà lớn tuổi tìm áo ấm ít khi vào trung tâm thượng mại, vì ở đó người ta ưu ái cho tuổi trẻ, sắc màu và thời thượng. Hơn nữa, họ cảm thấy không cần quá phí tiền chỉ để đầu tư cho vài ngày đông ngắn ngủi. Chiếc áo ấm của đàn bà lớn tuổi thường được lôi ra từ trong tủ đồ cũ. Chỉ cần còn đẹp, còn ấm, đủ tin cậy để khoác ra đường, để yên ấm trong vài ngày đông. Đôi khi có người mạnh dạn chạy vào trung tâm thương mại, xách ra chiếc áo sành điệu, mô đen, thiên hạ bỗng nháo nhào lên. Chiếc áo ấm sành điệu ấy được thiên hạ gắn nhãn hiệu “phi công trẻ”. Người đàn bà mạnh dạn ấy sẽ phải cần thêm nhiều mạnh dạn, nhiều dũng cảm, mới tiếp tục khoác và giữ được chiếc áo trên mình. Có đàn bà lớn tuổi tình cờ mua được chiếc áo ấm mới ngoài chợ hợp nhãn, hợp sắc vóc, giá cả phải chăng thì mừng rỡ, thì vui sướng. Nhưng hàng chợ cũng hên xui, có cái bền, có cái dễ mục rách, và “hậu áo ấm” chỉ có người trong cuộc mới cảm nhận được.

Phụ nữ trẻ tìm đàn ông lý tưởng như đi mua vé số. Trước xấp vé số dày cui, họ chọn con số mình thường mơ thấy, hoặc con số mà theo cảm tính sẽ mang lại may mắn. Người nào người nấy đều mong kết quả khả thi, hồi hộp đợi giờ chiều xem xổ số. Vé số không phải lúc nào cũng có giải đặc biệt. Đàn ông lý tưởng cũng giống như giải đặc biệt hiếm hoi ấy. Thi thoảng có người may mắn nhảy cẫng lên vui mừng, rạng ngời hạnh phúc, còn lại là rất nhiều người đầu tư cả đời một giải khuyến khích cũng không.

Đàn bà lớn tuổi tìm đàn ông lý tưởng như đàn bà sinh ra ở vùng sông nước ngắm trăng lúc triều cường ở Sài Gòn, hồi tưởng thời xuân sắc. Có chút miễn cưỡng, có chút lãng mạn không hợp thời, có chút khó chịu của phần lớn con cháu, nhưng an lòng người đàn bà lớn tuổi. Trăng vẫn là trăng, nước vẫn là nước, dẫu trăng thành phố không sáng bằng vùng quê, và triều cường cũng không phải dòng sông kỷ niệm. Nhưng hề chi, họ sống bằng ký ức, và sưởi ấm bản thân bằng kỷ niệm. Người đàn ông lý tưởng bên cạnh có chút hao hao của người đàn ông thời trẻ. Nhưng không còn bồng bột để chọn những chuyến tàu phiêu lưu trên con sông sâu cạn khó dò. Người đàn ông lúc này chỉ cần cùng họ ngắm trăng đêm rằm, và đủ sức xây một vài hàng gạch chắn nước lúc triều cường là đủ.

Cứ thế, cứ thế, phụ nữ trẻ và đàn bà lớn tuổi vẫn đi tìm người đàn ông lý tưởng của đời mình theo hình mẫu họ tự “gầy dựng” qua từng thời điểm, từng hoàn cảnh. Và mẫu đàn ông lý tưởng cũng theo độ tuổi, theo tính cách của phụ nữ mà thay đổi dần, biến thiên, khó định.

Cứ thế, cứ thế, đâu là ếch, đâu là hoàng tử, rốt cuộc vẫn là bài toán khó của mỗi đời người.

Hình ảnh người đàn bà trở về căn nhà to đẹp nhưng vắng vẻ, nhấp chút rượu vang, nghe bản nhạc yêu thích, và… thở dài, đã trở thành viễn cảnh sợ hãi của phụ nữ tuổi trăng sắp tàn.

Khi nguyệt khuyết, các cô gái chẳng còn tâm trí đặt ra mẫu đàn ông lý tưởng nữa. Người chưa chồng hoặc tìm đại anh coi được để cưới vội, hoặc thành single mom “đạp lên dư luận” mà sống. Người có chồng cũng “cóc cần” quan tâm mẫu hình lý tưởng nữa. Anh ấy chỉ cần làm tất cả những gì gọi là nghĩa vụ: Lương tháng nạp đủ, đỡ đần vợ con việc nhà. Họ mơ ước về gã đàn ông biết nắm tay vợ bước qua những chông chênh cuộc đời, ngã bờ vai vững chắc để họ tựa vào mỗi khi trái gió trở trời.

Cứ thế, cứ thế, người ta không khi nào nghe những vầng nguyệt khuyết nhắc về đàn ông lý tưởng hay hotboy nữa. Thi thoảng có người giăng lên facebook: “Hotboy của tôi”, dân tình nhào vào xem, hóa ra đó là thằng nhóc con của họ. Một người đăng rồi cả trăm người đăng, bé trai nào cũng trở thành hotboy, và cuối cùng chỉ còn hotboy con nít là được nhìn nhận mà thôi.

Âu đó cũng là bước trưởng thành thật sự của đời người đàn bà ???

Đàn bà lớn tuổi tìm đàn ông lý tưởng như mua áo ấm cho Sài Gòn ngày đông. Thời tiết Sài Gòn không nhất thiết lúc nào cũng cần áo ấm, chỉ những khi mưa dầm, trời se lạnh mới khiến người ta nao lòng, cần được che chở

Những ngôi nhà của một đời người

Trần Mộng Tú

Có những lúc tôi hay lơ mơ nghĩ tới một điều không rõ rệt, một điều đưa mình tới một không gian ảo hay một thời gian đã mất hút. Khi nghĩ lơ mơ như thế, tôi không ý thức được rõ rệt mình vui hay buồn, hình như có một lằn ranh rất mơ hồ như sợi tơ nhện, nó chùng xuống cong theo võng gió vào lúc buồn buồn, rồi lại bật lên nằm ngang một đường thẳng tắp, khi thấy hân hoan. Lạ lắm! Nó cho một vị ngọt đắng trong miệng như khi tôi uống thuốc bắc.“Tiền cam, hậu khổ, hậu cam cam” Tôi nhớ lại câu nói đó ngày trước của ba tôi khi ông đưa cho tôi chén thuốc bắc, vừa dỗ tôi uống vừa cắt nghĩa: Bắt đầu là ngòn ngọt, kế tiếp là đăng đắng, cuối cùng là ngọt ngào. Quả thật, sau nhiều lần uống thuốc bắc tôi đã quen với ngọt đắng của thuốc, đến không còn cần ngụm nước phải uống vội vàng ngay sau ngụm thuốc nữa. Nếu thật sự lần nào lơ mơ suy nghĩ cũng được như thế thì quả là hạnh phúc lắm rồi, không dám ao ước gì thêm.Cuối năm là lúc tôi hay lơ mơ nhất, Giáng Sinh qua, Tết dương lịch hết tôi đang lo dọn dẹp nhà cửa, mua sắm cho những ngày Tết âm lịch sắp tới, tôi vừa làm việc, vừa để hồn lơ mơ vào một điều gì đó không rõ rệt, người Mỹ gọi những người như tôi là “day dreamer”. 

Dọn nhà, lau bụi bàn thờ, mang ảnh cha mẹ bày ra, lo hoa, lo nến đầy đủ, bất giác tôi nhớ đến chữ “Nhà”, tự hỏi: Không biết một đời người, ta đi qua bao nhiêu thành phố, ta sống trong bao nhiêu ngôi nhà nhỉ?

Người Mỹ có hai chữ nói về “Nhà” hay lắm. House (căn nhà) thì được xây bằng gạch, gỗ, xi măng. Home (mái ấm) thì chỉ cần tình thương và hiện diện bên nhau.

Có thể ta đang sống trong một căn nhà (house) to lớn sang trọng nhưng ta cô đơn và không có tình thương yêu thì căn nhà đó chẳng bao giờ được gọi làhome, là mái ấm cả. Chữ Home đôi khi còn dùng cho quê hương, tổ quốc nữa: “Homeland” một chữ vừa gợi hình vừa đầy tình tự dân tộc. Nhớ nhà(homesick) là nhớ cái tổ ấm có những người thân yêu sống trong đó, chứ không nhớ cái nhà vô tri vô giác bằng gạch.

Người Việt mình chỉ dùng một chữ “Nhà” thôi nhưng trong câu nói thì rất rõ rệt. Khi nói: “Tôi đang xây nhà.” Người nghe hình dung ngay trong đầu hình ảnh một ngôi nhà với gạch, ngói, xi măng, gỗ, sắt đang được hoàn thành. Nhưng khi nghe: “Cuối năm rồi, nhớ nhà quá!” Thì biết ngay là người đó đang xa gia đình hay xa quê hương. Chữ nhà đó cho ta hình ảnh một mái ấm, có những người thân yêu trong đó hay cho ta niềm cảm thông ngay lập tức với một kẻ xa quê hương xứ sở.

Quê nhà xa lắc xa lơ đó

Trông lại tha hồ mây trắng bay (NBính)

Cuối năm tôi đang “homesick”. Tôi đang nhớ nhà, nhớ nước, là nơi tôi đã xa gần bốn mươi năm. Tôi lơ mơ nhớ lại những căn nhà tôi đã đi qua: Căn nhà đầu tiên nhỏ lắm, nhưng rất ấm áp và đầy đủ. Nơi đó tôi không phải lo lắng ấm lạnh, đói no. Tôi chỉ ăn và ngủ. Tất cả đã có mẹ tôi lo liệu, từ đi đứng, nằm ngồi. Mẹ ăn, tôi ăn, mẹ ngủ, tôi ngủ, mẹ đi, tôi đi, mẹ cười, tôi vui, mẹ khóc, tôi buồn…Thật đáng tiếc, tôi không thể ở lâu được trong ngôi nhà này, tôi chỉ cư ngụ ở đó một thời gian ngắn, chín tháng. Tôi phải dọn ra, để còn nhường chỗ cho em tôi dọn vào sau này. Căn nhà đó chính là cái dạ con của mẹ tôi, nơi trú ngụ an toàn nhất của đời mình.

Sau này khi tôi di tản từ Việt Nam sang Mỹ, tôi liên tưởng cái dạ con của mẹ cưu mang tôi có một phần nào giống như trại tỵ nạn Camp Pendleton, tôi tới đó chờ chuyển tiếp vào một đời sống mới ở Mỹ, một nơi chốn xa lạ. Bụng mẹ cũng là nơi đón nhận tôi từ tinh cầu mơ hồ nào rơi xuống, lo cho tôi đầy đủ trước khi tôi bước vào những căn nhà lạ hoắc khác nhau của đời sống con người trên mặt đất. Khác chăng mẹ không bỏ tôi ngay sau khi tôi dọn ra, mẹ luôn đi theo bên cạnh tôi lo lắng, thương yêu, cho đến khi mẹ bắt buộc phải dọn một mình vào căn nhà cuối cùng của mẹ.Khi tôi vừa đủ trí khôn để ý thức được sự dời đổi và tôi có thể nhớ đến ngày hôm nay, một phần qua trí nhớ mơ hồ, một phần qua lời kể của cha mẹ hay anh chị lớn hơn, thì bắt đầu một cuộc hành trình dời đổi.

Từ Hà Nội cha mẹ tôi mang các con chạy loạn về quê ngoại, làng Thanh Nga tỉnh Thái Bình. Tôi nhớ được gánh trong hai cái thúng, chị tôi một đầu, tôi một đầu. Ở Thái Bình một thời gian, chúng tôi được xem tát ao, xem bắt cá, xem giã gạo, đập thóc, được câu cá và chơi với trẻ em nhà quê thò lò mũi xanh. Cha tôi hay ra đình dạy học và dạy võ cho người làng.

Rồi từ Thái Bình, lại chạy sang quê nội ở Nam Định, chúng tôi cũng qua hai ngôi nhà của họ hàng ở đây. Mấy tháng sau, từ Nam Định hồi cư về Hà Nội, ở Hà Nội được hai năm qua ba căn nhà, cha tôi là công chức bị thuyên chuyển xuống Hải Phòng, ở Hải Phòng bốn năm tiếp theo là cuộc di cư từ Bắc vào Nam.

Tôi ngồi lơ mơ nhớ lại, đếm trong đầu: từ lúc tôi ở trong ngôi nhà đầu tiên là bụng mẹ, cho đến lúc di cư vào Nam 1954, chưa được 9 tuổi, tôi đã ở qua chín ngôi nhà.

Năm 1954 tôi đã khá lớn, có thể tự nhớ những căn nhà mình đã dọn vào, dọn ra không cần nghe ai kể lại. Vào Sài Gòn bắt đầu tạm trú ngay trong sở Địa Chánh, nơi cha tôi làm việc ở đường Hai Bà Trưng, con đường ngay sau Bưu Điện Sài Gòn. Tôi đi học ở trường Hòa Bình thuộc nhà thờ Đức Bà. Được ít tháng, mẹ tôi thuê được nhà ở bên Thị Nghè. Gia đình tạm coi như yên ổn được vài năm. Chúng tôi ở Thị Nghè từ đó cho đến năm 1975. Nhưng trong thời gian dài đó gia đình tôi cũng mua, bán, thay đổi nhà thêm ba lần nữa, dù vẫn chỉ loanh quanh ở gần nhà thờ Thị Nghè.

Tôi sang Mỹ với cha mẹ già, từ Camp Pendleton, California, chúng tôi đi qua nhà người bảo trợ ở thành phố Encino; một tháng sau, tôi có việc làm dọn ra căn chung cư ở Los Angeles; lập gia đình, dọn nhà hai lần nữa; sanh đứa con đầu lòng, dọn sang nhà mới, mua ở Rosemead; rồi đổi nhà khác về Westcovina. Ở California được 13 năm, qua 7 căn nhà khác nhau. Chúng tôi lại dọn lên vùng tây bắc nước Mỹ, bang Washington cho gần quê nội bên chồng ở Montana, để mỗi mùa hè có thể lái xe mười tiếng mang các con về thăm nội. May quá, ở Seattle từ mùa hè 1988 đến hôm nay, chúng tôi chỉ đổi nhà một lần. Từ thành phố Issaquah sang Bellevue cách nhau có hai exit ở xa lộ.

Từ lúc rời căn nhà đầu tiên là bụng mẹ đi ra, ngẫm lại thì tôi đã ở không biết bao nhiêu ngôi nhà, tôi không muốn đếm nữa.Tôi đi suốt từ miền Bắc đến miền Nam nước Việt, từ quê hương Việt Nam tới nước Hoa Kỳ. Nghĩ lại mà bàng hoàng. Sao mà dời đổi nhiều thế, sao đi xa thế nhỉ?

Những ngôi nhà tôi ở dài thời gian hay ngắn cũng đã cho tôi bao nhiêu là kỷ niệm. Ký ức đôi khi lấp lánh như được rắc bằng kim nhũ, đôi khi long lanh như nước mắt. Những mái nhà từ quê đến tỉnh, từ nước Việt sang nước Mỹ. Khi thì mái lá, khi mái lợp tôn, khi mái lợp ngói, khi mái gỗ, đã cho tôi nghe bao tiếng mưa rơi mang âm điệu khác nhau và sự ấm lạnh khác nhau của cả bốn mùa.

Dưới những mái nhà đó, bao nhiêu kỷ niệm từ thời thơ dại, thuở bắt bướm, hái hoa. Có gặp gỡ, có hẹn hò. Có đêm nhìn hỏa châu, có ngày nghe pháo kích. Khi trưởng thành biết yêu, biết nhớ, biết đau khổ và biết hạnh phúc phải trả bằng giá nào mới có. Mỗi lần dọn nhà, trước khi giao nhà cho người khác, quay lại nhìn căn nhà trống, nghĩ mình đã một thời sống dưới mái nhà này, cười, khóc trong những bức tường này. Gian bếp, buồng ngủ, mảnh vườn, mỗi nơi mang theo biết bao là dấu vết của đời sống gia đình. Có căn nhà mình sống với cha mẹ ở đó, có căn là nơi mình đón những đứa con ra đời, có căn là nơi mình khóc tiễn đưa mẹ cha lần cuối. Khi dọn đi làm sao xóa được dấu tích thân yêu, tránh khỏi một chút ngậm ngùi.

Cứ mỗi lần dọn vào một nơi ở mới, dù là nhà thuê hay nhà mua, tôi thường mời linh mục đến làm phép nhà. Cầu xin cho gia đình mình bình an, cầu xin cho những người đã ở trong nhà đó trước khi chúng tôi dọn tới và cầu xin cả cho những người sẽ dọn vào sau chúng tôi:“Nhất điền thiên vạn chủ.” Làm sao tôi biết được đời sống nào, những con người sống trong căn nhà này trước tôi đã kinh qua và người đến ở đây, sau chúng tôi sẽ phải đối diện những gì.

Những căn nhà khác chi những toa tàu trong đời sống, mỗi sân ga ta xuống, mỗi toa tầu ta vịn leo lên, ta mang theo những gì, bỏ lại những gì? Hạnh phúc, đau khổ, tiếng cười, giọt lệ? Lên một toa tàu để xuống ở sân ga khác, nào ai biết được điều gì xảy ra trong chọn lựa ấy? Ta đã gặp và đã chia tay biết bao nhiêu người ở những trạm lên, xuống đó. Và người đồng hành với ta nữa. Có người gắn bó theo ta suốt cả một đời, cùng dọn ra, dọn vào trong những ngôi nhà ấm, lạnh đó. Có người ngó trước, trông sau, bỗng bâng khuâng thốt lên: “Lần này ta dọn vào đây chỉ có một mình à?”

Ôi! Những kẻ tôi chỉ chào một bận

Chân xa mau, lòng chưa kịp giao thân

Trên đường tôi nếu trở lại đôi lần

Chắc ta đã yêu nhau rồi, - hẳn chứ...

(Tình Nhớ, Huy Cận)\

Rồi còn những người được coi là vô gia cư (homeless). Có bao giờ họ mơ ước có một mái ấm đủ vợ chồng con cái quây quần bên lò sưởi trong một tối mùa đông? Một thời nào đó, những người homeless này chắc cũng đã từng được hưởng hạnh phúc mái ấm gia đình.

Căn nhà cuối cùng của mỗi người nữa. Hình như ai đó đang xây những lăng tẩm không kém gì vua chúa thời xa xưa, để dọn bộ xương của mình vào. Nhưng lại có những người từ chối cả một nấm mồ. Họ muốn rắc tro than mình lên núi hay thả vào lòng biển. Họ chọn ngôi nhà cuối cùng không có mái, không có bốn vách tường, để linh hồn được tự do tan biến vào thiên nhiên.

Nhưng ai biết được ngôi nhà cuối cùng của mình đã sở hữu trước có bảo đảm là mình được dọn vào hay không? Thiên tai có thể quét sạch, san bằng lăng tẩm đã xây. Chiến tranh có thể đẩy ta sang sinh sống ở một phần đất của quốc gia khác.

Thôi thì hãy đặt đời ta sống, chết, trong võng gió của Thượng Đế.

Một người lính thi sĩ đã viết xuống một bài thơ về những ngôi nhà và chiến tranh như sau.

Ở những ngôi nhà này

không còn gì cả

ngoài những mảnh vụn ký ức

Những người đã từng trò chuyện với tôi

không một ai sót lại

Nhưng trong trái tim tôi 

Không một thánh giá của ai rơi mất

Trái tim tôi

chứa những nỗi thống khổ tràn đầy. ./.

Happy New Year 2014.

Sống Tử Tế! - Lời chúc năm mới.

Bình Lê

  

ĐBT: Năm 2014 đã đến. Đăng bài này trước hết là để nhắc nhở mình và con cái, sau nữa là lời chúc năm mới gửi đến mọi người.

Ảnh bên:hãy làm một việc tốt và không gây hại cho người khác để sống là người tử tế

Năm 2013 là một năm bấn loạn của xã hội Việt Nam. Những sự việc làm đau lòng như bảo mẫu đánh trẻ em, án oan sai do ép cung ông Nguyễn Thanh Chấn, xả lũ theo quy trình gây thiệt hại kinh tế và chết người ở miền Trung, phi tang xác khách hàng sau khi gây tai nạn ở thẩm mỹ viện Cát Tường. Có lẽ, một trong những điểm chung của các vụ việc này là sự thiếu vắng của giá trị sống nhân văn. Nói cách khác, chúng ta đã sống không tử tế với nhau.

Năm 2014 đã đến, hy vọng con người Việt Nam sống tử tế với chính bản thân mình, gia đình mình, bạn bè, hàng xóm và với những người xung quanh mình hơn. Điều này nghe có vẻ khó vì chúng ta đang sống trong một môi trường ô nhiễm về mọi mặt. Nhưng môi trường này do chính chúng ta tạo ra nên hãy thay đổi nó từ chính mỗi người.

Sống tử tế, trước hết là sống thật với chính bản thân mình, làm những điều mình cho là đúng và nói những điều mình suy nghĩ. Như đạo diễn điện ảnh Trần Văn Thủy đã nói, tạo hóa cho mỗi người một cái mồm để nói điều mình nghĩ, chứ không phải để nói điều “thằng khác” nghĩ. Nếu chúng ta mãi nói dối, tôn vinh những giá trị ảo và không thật thì chúng ta góp phần vào duy trì những điều dối trá và tệ hại trong xã hội. Để cuối đời khi gần đất xa trời mới thấy hận vì mình không dám sống thật là mình. Như vậy, hơn lúc nào như lúc này, hãy khởi đầu việc sống tử tế bằng cách nói những điều thật lòng.

Sống tử tế là bao dung với những điều khác biệt trong xã hội. Bao dung và tôn trọng những khác biệt chính là tạo môi trường cho những sáng tạo và đột phá, vì chẳng có sự phát triển nào không cần những cái mới, chẳng giải pháp nào cho vấn đề hiện tại dựa được vào lối suy nghĩ cũ như Albert Einstein đã nói. Nếu kỳ thị, chối bỏ hoặc trừng phạt người khác vì họ nghĩ không giống mình, quan điểm khác mình thì vô hình chung đã vi phạm giá trị đạo đức. Con người chẳng ai giống ai và con người có quyền được là chính mình, đó cũng là sự đa dạng tự nhiên và cần thiết để xã hội phát triển.

Sống tử tế là tôn trọng con người, không sử dụng con người để phục vụ cho lợi ích của mình, dù đó là lợi ích cá nhân hay tập thể. Việc hy sinh cá nhân để phục vụ quyền lợi của tập thể chỉ là ngụy biện vì đã là con người thì không thể hy sinh để phục vụ cho người khác, đặc biệt, khi những quyền lợi tập thể thật mơ hồ, nhiều khi đánh đồng với quyền lợi một nhóm nhỏ thâu tóm quyền lực hơn là quảng đại quần chúng. Chính vì vậy, sống tử tế là tôn trọng quyền con người, coi mỗi người đều là bình đẳng, lợi ích phải được tôn trọng và bảo vệ như nhau.

Sống tử tế cũng là đứng đúng chỗ của mình trong xã hội. Công an giao thông đứng ở trên bục để điều hành dòng xe thông suốt, hơn là đứng khuất sau ngã tư để rình bắt người vi phạm. Giáo viên đứng trên bục giảng ở trường để truyền cảm hứng học hỏi, hơn là tập trung dậy thêm ở nhà kiếm tiền. Bác sĩ đứng đúng chỗ của mình là bên giường bệnh, chứ không phải ở quầy dược phẩm để kê đơn lấy tiền hoa hồng của hãng dược. Mỗi người làm tròn bổn phận của mình, đỗi đãi đúng mực với người khác thì cũng đồng nghĩa mình được đối xử tử tế bởi người khác.

Sống tử tế, suy cho cùng là sống tự do theo cách mình mong muốn. Đừng để những khuôn mẫu, những bạo quyền, và nỗi sợ cướp đi nhân phẩm của mình. Tin là thấy, hãy tin vào bản chất tốt của con người, và con người có quyền đặt ra những nguyên tắc sống cho mình. Hãy bắt đầu bằng những nguyên tắc đơn giản nhất: không gây hại cho người khác để thanh thản nói rằng “tôi là người tử tế!”.