“Nói
thì dễ, làm mới khó”, đó là quan niệm của thế tục. Còn đối với Phật pháp thì
ngược lại, nói mới khó khăn. “Làm sao nói mà mỗi lời làm sáng sạch thơm tho
không khí, mỗi lời làm sấm chớp chẻ tan thù hận, đố kị, tham lam, ngu si, kiêu
ngạo, tà kiến, sợ hãi”. Nói rất khó, “Vì làm sao nói mà không tự nói xấu hay
nói xấu người khác, làm sao nói mà không kín đáo tự khen mình và gián tiếp chê
người người khác, làm sao nói mà không tự trách mình hay trách cứ người khác,
làm sao nói mà không tự biện minh hay tự bảo vệ đề phòng, làm sao nói mà mỗi
lời làm người khác cảm thấy vui vẻ, làm sao nói mà không vọng ngữ, không ác
ngữ, không ỷ ngữ, không lưỡng thiệt ngữ, làm sao nói mà mang đến cho người khác
sự không sợ hãi”.
Làm sao nói mà mỗi lời là chân ngôn, nhu
nhuyễn, ngọt dịu, thanh thoát, an lạc, khoan dung, khai mở, trong trẻo, vang
dội, hùng tráng, hoan hỉ không ác khẩu, không gây buồn chán, không gây phiền
não, không gây bất an tuyệt vọng…Những yếu tố đó đều nằm trong 64 sự trong sáng
lặng lẽ trong âm thanh chư Phật.
Bởi
vậy mà các bộ kinh Phật đều hàm chứa những điều không thể nói ra bằng ngôn ngữ
thông thường. Đức Thích Ca Mâu Ni dự lường đời sau sẽ biến những lời ông thành
hý luận, nên đã phải thốt lên: "Ta 49 năm chưa hề nói một lời nào”.
Nói, đúng là thật khó, nhưng việc đời cứ đến, cứ trôi, nên dù tâm từ bi thì “người trần mắt thịt” cũng
phải nói, phải diễn đạt bằng thứ ngôn ngữ của “người trần mắt thịt”. Thật lòng muốn nói với những người thân yêu của tôi:“Có tôi đây, hãy đứng lên và đừng buồn
nhé!”, “Dù thế nào tôi vẫn luôn luôn bên bạn”, hay một lời cùng nhắc nhau:“Cố gắng nhưng đừng để mất mình".
Thì
đại loại là như vậy, nếu rơi vào thinh lặng cũng chả sao, coi như: “…ta
chưa hề nói một lời nào”.
