Sợ...!

Cafe sáng cùng mấy bạn già. Hỏi các ông sợ nhất điều gì? Thật lạ các bạn già đều có nỗi sợ giống nhau: Không phải sức khoẻ, không phải cái chết, mà sợ nhất là khách không mời mà đến nhà.

Ông bạn nhà văn kể, thời ông còn đương kim chủ tịch hội văn học nghệ thuật tỉnh. Nhiều bữa được ngày nghỉ, dự định làm việc nọ việc kia, nhưng vừa sáng ra chưa kịp đánh răng thì đã thấy có "vĩ nhân thơ" xuất hiện ở cổng. Thế là màn đọc thơ, khoe thơ liên tù tì một mạch. Đứng dậy vươn vai, ngáp dài "nhà thơ" chả thèm chấp, cứ đọc, cứ bình. Đuổi không đuổi được, mất toi ngày nghỉ.

Rồi nữa, hai mươi tám tết, dọn dẹp nhà cửa, lên lịch tết năm nay như thế, như thế. Đùng cái có ông cháu ất ơ, bao năm chả biết hành tung nó ra sao, làm gì, ở đâu, xuất hiện. Tưởng nó đến chơi lát thì về, nhưng sau bữa cơm chiều nó tuyên bố xanh rờn: tết này cháu ở đây ăn tết với cô chú. Thôi thì đành phải "thất hiếu" với nó, nói tết này cô chú có việc. Sáng sau  đưa mấy trăm rồi tiễn nó ra bến xe.

Anh bạn làm khối ủy ban người trong này, chị vợ người ngoài kia. Cứ ít ngày lại có tốp ngoài quê của chị vô. Anh nói, thôi việc ăn ở có sao dùng vậy. Nhưng xin lỗi các ông trước, cái "văn hoá nông thôn Bắc bộ" thì tôi không thích nghi nổi. Ai vô cũng ngó nghiêng. Ai vô cũng với ý nghĩ là mình phải có trách nhiệm với họ, phải giúp họ. Chả ai thèm để ý tới cảm xúc của mình ra sao. Ông tưởng tượng xem, trước mỗi bữa ăn, có người mút đầu đũa, rồi ngoáy ngoáy vào bát canh, bát nước chấm, giữa bữa ăn thì xỉa răng chẹp chẹp, thổi phù phù .. cỗ yến chả nuốt nổi. Nhưng không nói được, họ tự ái lắm. Mình sống trong nhà mình mà cứ như đi ở nhờ.

Còn một lô chuyện khác nữa.

Mình nghĩ ai thì cũng có lúc nọ, lúc kia. Ngay mình ngày trước, mỗi lần xa nhà đi các tỉnh, làm gì có tiền ở khách sạn, điện thoại cũng chả có. Cứ tự dựng xuất hiện trước nhà  bạn (có bạn thân, có bạn sơ), trong ý nghĩ lúc ấy sợ nhất nếu bạn lại tỏ ra lạnh lùng. Cũng may đời mình chưa gặp trường hợp như thế bao giờ.  Văn hoá mỗi vùng miền có những đặc thù riêng, chả thể nói hay hay dở được. Cái chính vẫn là tầm văn hóa ứng xử của mỗi cá nhân, mà điều này phụ thuộc nhiều yếu tố quá. 

Mỗi lần mình lên Sài gòn hay sang Sydney với các con. Chúng nó đều giữ, ba ở lại với tụi con, về làm gì. Nhưng chỉ ít ngày mình về. Không phải vì mình không thích ở, càng không phải chúng nó có gì phật ý mình. Đơn giản mình nghĩ, mỗi người có đời sống của mình. Ví như, chúng muốn mời bạn bè đến nhà bù khú, có mình chúng cũng ngại. Hay như, những sinh hoạt đơn giản hàng ngày, có mình chúng cũng phải giữ kẽ hơn. Nói đúng là mình đang hạn chế cái tự do của chúng. Đừng nghĩ làm cha mẹ mà mình có quyền xâm phạm ấy.

Thời công nghệ rồi, mời ai, đến ai, alo cái! Hihi.

Chuyện tào lao thời Covid

Có câu chuyện ngụ ngôn rằng: xưa có hai người kết giao bạn bè rất thân thiết, luôn có phúc cùng hưởng, có hoạ cùng chịu. Rồi cũng đến một ngày theo quy luật sinh diệt, cả hai giã biệt cõi người. Người thứ nhất, tâm hồn mơ mộng luôn coi chốn nhân gian là cõi tạm, tiền tài quyền lực là phù du, khi giã biệt hồn nhẹ nhàng bay về tầng cõi trời. Cuộc sống nơi thiên đàng, cảnh đẹp thần tiên, hoa thơm bướm lượn, thích gì có nấy, càng cho anh nhớ về người bạn xưa. Quyết đi tìm bạn để cùng hưởng sống nơi thần tiên này và anh lên đường. Tìm khắp cõi trời, cõi a-tu-la, cõi...mà chẳng thấy dấu tích người bạn cũ. Có người mách anh trở lại cõi người xem sao. Dùng phép cẩu đằng vân anh trở lại cõi người, vừa tiếp đất anh dẫm ngay vào một bãi phân. Lạ là nghe tiếng quen quen phát ra từ bãi phân ấy. Định thần, anh thấy đúng là tiếng người bạn cũ và bạn cũng đã nhận ra anh. Nhưng bạn anh bây giờ dưới hình hài một con giòi đang sống trong bãi phân. Thương bạn vô cùng, anh nói: bạn ơi bỏ đó đi về Cõi trời với tôi, nơi ấy thần tiên, hoa thơm bướm lượn... 

Bạn anh ngẫm nghĩ một hồi rồi hỏi lại: ở Cõi trời ấy có mùi thơm ngát như trong bãi phân tôi đang trú không?

Bàn thêm:

Người ta sống trong cảnh giới của mình. Phật nói, đấy là "Ngục thiết vi". Khó phá vỡ lắm.

Vậy đừng có ảo tưởng "giác ngộ" được ai đó. Trừ khi người ta tự "giác ngộ", nhưng có mấy người vượt được.

Vì con người dưới trần gian luôn ảo:

*Tự do sướng nhất trên đời

Tự lừa lại sướng gấp mười tự do 

(*Thơ Bảo Sinh)

Nhớ về "Thánh ngôn".

Tuổi thanh niên hoi của mình ngày xưa, mỗi người đều có một cuốn sổ (gọi là sổ tay) ghi chép những gì mình thích.  Trang đầu của cuốn sổ ấy thường vẽ hình đôi chim bồ câu và những  câu "thánh ngôn" của các lãnh tụ cộng sản, đại loại :"Học, học nữa, học mãi" hay" Dưới ánh sáng mặt trời..."...Mình thì chép vào trang đầu của cuốn sổ câu: "Nghi ngờ tất cả" (có nơi dịch "Hoài nghi tất cả"). Đây là câu của  ông Karl Marx trả lời khi con gái hỏi: câu châm ngôn mà cha thích nhất là gì?

Lúc ấy nghĩ ông Marx là nhất rồi. Sau này khi đọc bài kinh Kalama mới biết Đức Phật tổ Thích Ca Màu Ni nói và diễn giải điều ấy trước đấy hai mươi mấy thế kỉ.

Đấy là nói chuyện cũ, chuyện ngày xưa.

Chuyện mới thời Covid này. Giữa đại dịch, các trang báo, Youtube, Fb, các cuộc hội họp, ngay cả giao tiếp thông thường, nhiều người nói tới chữ Tâm chữ Đức quá. Người ta nhắc lại "Bồ tát tái thế" Dương Đường thuyết giảng về chữ Tâm, chữ Đức, cách sống tạo Phúc ở đời. Anh giám đốc công ty TNHH Phương Đông Nguyễn Xuân Thành, đơn vị vừa bị Bộ công an sờ tới vì cấu kết tăng giá gấp nhiều lần khi mua bán  máy xét nghiệm Covid cũng lớn tiếng rao giảng về chữ Tâm chữ Đức:"... Với tôi từ cuộc sống thường nhật đến trong kinh doanh luôn đặt chữ Tâm, chữ Đức lên hàng đầu"...Cứ loạn cả lên.

Nghĩ đơn giản mộc mạc rằng người có TÂM có ĐỨC, chả ai lại đi rao giảng, đi khoe như thế. Họ đều khiêm nhường dấu mình, muốn để mọi điều tốt đẹp mình làm cho gió cuốn đi. 

Vậy mà sao những kẻ loăng quăng kia lại lừa được nhiều người thế!?

Cứ muốn hô lên: Đức Phật Thích Ca Màu Ni ơi, người vạn, vạn tuế nhé! Ông Marx ơi, ông nói sau, chép lại, nhưng không sao cả, ông cũng vạn tuế đi! Các ông đã cảnh báo cho mọi người biết mà Nghi ngờ, mà Hoài nghi.

Nếp quen

Mình xa quê từ ngày còn trai lơ. Mấy chục năm, sống, lập nghiệp, sinh con đẻ cái ở đất Nam bộ này, quen với cách sống, nếp nghĩ hào sảng của những người mở cõi. Khoái nhất là nếp sống của những người già. Thẳng thắn, ít chấp, lo chuyện mình, ít nhòm ngó chuyện người khác. Và nữa, ít quan tâm chuyện chính trị chính em. 

Vì vậy mỗi lần về quê, thấy các cụ già say sưa nói chuyện chính trị chính em. Như một cái mốt. Mình không dám nói các cụ đang diễn, đang khoe, nhưng thực lòng cứ thấy thế nào ấy. Lũ trẻ trâu, vài anh xích lô ba gác chém gió ở quán chè chén đầu phố đã đành . Các cụ tuổi luống rồi cần có sự tĩnh lặng để mà chiêm nghiệm, chính trị chính em mà làm gì. Ngay như mẹ mình, một đời làm thường dân, U90 rồi, đi thì xe lăn, nhưng chưa bao giờ bỏ sót chương trình thời sự trên tivi. Xem rồi lại vui, buồn, phân tích...

Có bữa thấy cụ xem xong rồi buồn, mình nói: Mẹ xem chương trình tào lao bí đao, dối như cuội này làm gì. Cụ giận. Nhưng lúc sau bình tâm cụ nói: đúng là tào lao bí đao thật, nhưng mà mẹ quen rồi.

Dại hay Khôn?

Vụ việc bà Lê Thị Hiền, phó chủ tịch phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long với chị bán rau xôn xao dư luận mấy ngày qua. Rất nhiều người nghĩ: sao "mẹ" này dại thế, đã vô cảm, ăn nói vô đạo, lại còn tự quay clip tung lên mạng, khác gì vạch áo cho người xem lưng.

Mình thì nghĩ bà Hiền không dại, thậm chí là rất "khôn" nữa. "Tốt khoe, xấu che" bà ta luôn nằm lòng triết lí đó. Quay clip, chia sẻ với một nhóm quan chức. Ngụ ý bà ta: thấy tôi nhiệt huyết, kiên quyết với nhiệm vụ của mình chưa? Thấy sự vận dụng biến báo, năng lực trị dân của tôi chưa? Và mơ: cấp trên sẽ xem, sẽ cất nhắc lên vị trí cao hơn. Và nếu: clip trên không lan tràn trên mạng xã  hội, dân tình không phẫn nộ phê phán ... Với kinh nghiệm mấy chục năm làm công chức, mình rút ra một nhận định: ước mong của bà Lê Thị Hiền hoàn toàn thành hiện thực.

Nói ra như vậy để thấy rằng, trường hợp của bà Hiền không phải là cá biệt. Nó có rất nhiều đất để sống, để dung dưỡng. Mình nhớ cách đây khoảng hai chục năm, tivi truyền hình trực tiếp phiên họp quốc hội, một nữ đại biểu khi tham luận, nhắc đi nhắc lại cụm từ:"tụi dân nó không nghe...". Ngày đấy chưa có hệ thống truyền thông mạng xã hội như ngày nay và bà ta cứ "vô tư" bước lên chức vị cao hơn.

Không vơ đũa cả nắm, nhưng cũng phải thấy rằng, sự  vô cảm, vô đạo như một động lực, một bàn đạp để đội ngũ quan chức tiến tới. Và, virút đó đang lan rộng khắp đội ngũ "đày tớ" trong thể chế này.

Bài học kinh nghiệm.

Con gái mình từ nước ngoài về. Xuống ga Tân Sơn Nhất bắt taxi về nhà. Xuống xe đồng hồ chỉ mất 70 ngàn đồng. Chú tài: xin chị 170 ngàn. Nó hỏi: sao lại tính vậy? Chú tài: Dạ, thêm 100 ngàn phí đón khách quốc tế. Chả lẽ lại đi đôi co, bực mình nhưng cũng rút tiền ra trả.

Về quê thăm bà nội, trước lúc đi bà nội  dúi thêm vài phong bánh đậu xanh vào túi xách. Chọn hãng Vietjetair của chị Thảo, người một thời tung hoành các chợ trời ở Đông Âu để bay vô Sài gòn. Đến cửa vô máy bay, hãng ra cân hành lí: 8,5kg, thừa 1,5kg. Nó nói: tôi mang đủ cân và để lại ít bánh này. Nhân viên hãng trả lời: không được, chị phải mang đi. 1,5 kg tính bằng 1 kiện, cước là 600 ngàn đồng, bằng một vé người đi thời CoVid. Chả lẽ cãi lí sự ở chốn này!

Mang bực mình về càu nhàu với ba. Mình cười: con phải cám ơn họ. Bỏ ra có 700 ngàn, thấy được thực trạng và rút ra được mấy bài học kinh nghiệm thì ai chả muốn mất tiền.

Nó hihi. Ba thì...

Vài dòng về CoVid - 19

Công bằng mà nói việc chữa trị, ngăn ngừa phòng chống đại dịch CoVid-19 của Nhà nước và Chính phủ Việt nam trong thời gian qua là khá tốt. Những cố gắng ấy không ai có thể phủ nhận, nhất là bối cảnh nước ta chưa phải là nước giàu có gì. Mình đã đọc những lá thư đầy biết ơn và xúc cảm của những người Việt nam và nước ngoài được chữa khỏi bệnh, được chăm sóc đối đãi tử tế trong thời gian cách li. Mình cũng đã thấy hình ảnh được cho là phản cảm của một số người Việt khi trở về nước tránh dịch (cứ tạm cho là như thế).

Nhưng cái làm mình kinh hãi trong những qua, chưa hẳn là con vi rút corona kia mà là một làn sóng thơ ca hò vè, nịnh nọt, tâng bốc người chức quyền. Chế diễu, mỉa mai những người Việt về nước tránh dịch bệnh. Và điều nữa là hệ thống tuyên truyền lập lờ, làm cho mọi người cảm giác rằng: Chính phủ ở các nước tư bản Châu Âu, Mỹ, Úc...rất vô trách nhiệm, để dân của họ "sống chết mặc bay", đẩy dân nước khác ra khỏi nước mình.

Những người Việt về nước. Họ là ai? Họ là những thành phần "được xuất khẩu lao động". Những thành phần mà ở bất cứ đâu cũng phải "đổ mồ hôi trên, đổ mồ hôi dưới" mới kiếm được đồng tiền, gửi về nuôi con ăn học, nuôi cha mẹ già mất sức lao động. Dư dả hơn làm cái nhà, góp tiền làm đường... để cho làng xóm "đoàng hoàng hơn, to đẹp hơn". Họ là ai? Là những du học sinh, là con cháu đất Việt, là nguồn chất xám dự trữ của dân tộc này. Họ là ai? Là những người đem hồn Việt ra thế giới mênh mông kia...

Vậy mà, khi khó khăn họ quay trở về đất Mẹ, thì nghe tiếng chì, tiếng bấc, mai mỉa, diễu cợt, kể công. Một người Mẹ bao dung lẽ nào chỉ vui, chỉ cười khi được nhận. Cau có khi phải cho đi!? 

Mà đã cho gì đâu.

Còn trách nhiệm của các nước Châu Âu, Mĩ, Úc trước đại dịch này? Bạn hãy nghe và đọc cho kĩ các sách lược giải quyết dịch bệnh, các gói hỗ trợ cho người dân trong nước, gói hỗ  trợ cho thế giới, từ tuyên bố của những người đứng đầu, như thủ tướng Đức, thủ tướng Úc, tổng thống Mĩ mới thấy họ giải quyết khoa học, hợp tình hợp lí và trách nhiệm đến mức nào.

Lời cuối cùng muốn nói với các bạn, nhà báo, nhà giáo kiêm "nhà thơ", muốn hay không muốn các dòng viết của các bạn đều có chức năng tuyên truyền. Cẩn trọng nhé, đừng như một bạn nào đó hết làm "thơ vè", rồi kể tội mấy thằng tây, khi bạn ấy du lịch sang đó. Rằng có bữa ăn sáng trong Hotel, tụi tây nó phân biệt, để tây một bên, ta một bên và qua lớp cửa kính bạn ấy còn nhìn thấy phía tây nhiều món ăn hơn. Khiếp! 

Mình đang ở quê, sáng nay Mẹ mình lại kể chuyện đấu tố hồi cải cách ruộng đất!

Khen thế quá bằng chửi!

Giữa lúc nước sôi lửa bỏng, cả thế giới đang đau đầu về nạn dịch CoVid mà lại đi khen chê một truyện tào lao nào đó ở trên mạng thì đúng là chả đâu vào đâu thật.

Nhưng ở đây nó liên quan tới một người mà mình rất quí mến. Nhà văn, nhà chính trị phạm  Vũ Thư Hiên. Gần đây trên trang Fb của mình, ông đã giới thiệu truyện ngắn "Con thú bị ruồng bỏ" của một người viết,  thú thực mình chưa khi nào nghe tên. 

Việc giới thiệu tác phẩm của bạn bè của người khác trên trang của mình là chuyện bình thường. Cả việc khen chê cũng là bình thường. Ngay đầu trang ông giới thiệu đây là truyện ngắn hay! Mình cũng cố gắng đọc hết. Một câu chuyện hư cấu, kể về một ông tướng với hai con chó. Văn vẻ kết cấu truyện ...ở tầm học sinh phổ thông. Thô thiển nhất là ở đoạn kết. Mình cũng có thời gian ở lính và chưa bao giờ, chưa khi nào  mình đánh giá cao về nhân cách, tri thức... của các tướng lĩnh cộng sản. Nhưng cũng không thể một ông bạn nào lại nói với bạn mình, một ông tướng xuất thân từ dân thị thành hào hoa phong nhã, nếm trải đủ ngón trường đời một câu ngớ ngẩn như dạy con trẻ ở phần kết của truyện:"...Thân thể cháu Quỳnh vẫn còn nguyên vẹn. Nhưng băng đạn mà ông đã bắn vảo lòng nhân ái, vào tình yêu  thiên nhiên  của cháu Quỳnh thì không thể nào cứu chữa nổi". Một câu sáo rỗng, y như triển khai nghị quyết cho toàn chi bộ chứ đâu phải câu nói với bạn!

Nhà văn quá cố NK đã từng:"Khen cho nó chết!". Mình nghĩ bác Hiên chả bao giờ như thế. Cũng chẳng thể trình như bác lại không nhận ra, ở đây là khuyến khích, là câu khen xã giao thôi. Cũng như ta khen một cô gái hình thức còn khiếm khuyết:" Em có nét dịu dàng thuỳ mị quá!". Thế thôi.

Nhưng cái đáng nói, sau khi truyện được giới thiệu và có lời khen của bác Hiên, thấy có nhiều bạn viết hùa vào hơi quá. Nào là:"Truyện ngắn hay nhất thế kỉ", "Một siêu tác phẩm văn học"...

Khen thế quá bằng chửi!

Nói...!

“Nói thì dễ, làm mới khó”, đó là quan niệm của thế tục. Còn đối với Phật pháp thì ngược lại, nói mới khó khăn. “Làm sao nói mà mỗi lời làm sáng sạch thơm tho không khí, mỗi lời làm sấm chớp chẻ tan thù hận, đố kị, tham lam, ngu si, kiêu ngạo, tà kiến, sợ hãi”. Nói rất khó, “Vì làm sao nói mà không tự nói xấu hay nói xấu người khác, làm sao nói mà không kín đáo tự khen mình và gián tiếp chê người người khác, làm sao nói mà không tự trách mình hay trách cứ người khác, làm sao nói mà không tự biện minh hay tự bảo vệ đề phòng, làm sao nói mà mỗi lời làm người khác cảm thấy vui vẻ, làm sao nói mà không vọng ngữ, không ác ngữ, không ỷ ngữ, không lưỡng thiệt ngữ, làm sao nói mà mang đến cho người khác sự không sợ hãi”.

 Làm sao nói mà mỗi lời là chân ngôn, nhu nhuyễn, ngọt dịu, thanh thoát, an lạc, khoan dung, khai mở, trong trẻo, vang dội, hùng tráng, hoan hỉ không ác khẩu, không gây buồn chán, không gây phiền não, không gây bất an tuyệt vọng…Những yếu tố đó đều nằm trong 64 sự trong sáng lặng lẽ trong âm thanh chư Phật.

Bởi vậy mà các bộ kinh Phật đều hàm chứa những điều không thể nói ra bằng ngôn ngữ thông thường. Đức Thích Ca Mâu Ni dự lường đời sau sẽ biến những lời ông thành hý luận, nên đã phải thốt lên: "Ta 49 năm chưa hề nói một lời nào”.

Nói, đúng là thật khó, nhưng việc đời cứ đến, cứ trôi, nên dù tâm từ bi thì “người trần mắt thịt” cũng phải nói, phải diễn đạt bằng thứ ngôn ngữ của “người trần mắt thịt”. Thật lòng muốn nói với những người thân yêu của tôi:“Có tôi đây, hãy đứng lên và đừng buồn nhé!”, “Dù thế nào tôi vẫn luôn luôn bên bạn”, hay một lời cùng nhắc nhau:“Cố gắng nhưng đừng để mất mình".

Thì đại loại là như vậy, nếu rơi vào thinh lặng cũng chả sao, coi như: “…ta chưa hề nói một lời nào”.

   

Tản mạn về đọc và sự trung thực

1. Mình thích truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp từ khi anh mới xuất hiện trên văn đàn. Với vốn sống ngồn ngộn của những năm tháng ăn ngủ cùng núi rừng miền Tây bắc. Lại có cả tuổi thơ trong cái nôi đồng giao của miền quê Bắc bộ. Chứng kiến những năm tháng bản lề giữa chiến tranh và hòa bình, giữa bao cấp và thị trường... Với vốn sống ấy dưới ngòi bút tài hoa, anh đã cho ra những tác phẩm bất hủ: Tướng về hưu; Muối của rừng; Những người thợ xẻ; Thương nhớ đồng quê và nhiều truyện ngắn khác. Đọc những truyện ngắn ấy thấy hơi thở của đời sống, của thiên nhiên như phả ra trước mặt. Và như nhà văn Nguyễn Khải nói về những tác phẩm của anh: “Truyện ngắn của Nguyễn Huy Thiệp đã đào mồ chôn những nhà văn thế hệ trước”.

 Nhưng đến truyện “Không khóc ở California” thì anh gần như hết vốn. Văn anh vẫn hay, nhưng mình bắt đầu thấy giả giả, uốn éo và không thích nữa. Nhiều người tiếc sao anh không viết thêm, nhưng với mình anh dừng nhưng thế cũng đã hơi muộn. Thực tế về sau anh có thử viết thêm Tiểu thuyết, kịch nhưng đúng là hỏng hẳn.

Như một lời tiên đoán cho mình, Thiệp từng viết trong một truyện ngắn rằng: cái hay, cái bất hủ chỉ nằm trong sự trung thực, trung thực với chính mình, trung thực tới tận đáy lòng.

2. Mình nghiệm ra một điều, càng có tuổi lại càng lười đọc. Mắt mũi kèm nhèm, nhức đầu đau vai gáy đã đành, nhưng có lẽ lí do chính vẫn là sự thẩm thấu, thấm mĩ  của mình đã thay đổi rất nhiều. Nhiều truyện ngày xưa mình đọc thấy hay thế, giờ đọc lại sao lại nhạt phèo, chán ngoét. Chả trách lão bạn mình, ngày học cấp 3 rồi vào đại học lão yêu say đắm một em cùng lớp, với lão lúc ấy dung mạo của em là nhất trần gian, nàng Bạch Tuyết cũng là dạng vứt. Nhưng khổ nỗi cứ tình si đơn phương vậy thôi chứ em kia  chả coi lão ra cái xi nhê gì. Gần nửa thế kỉ trôi qua, giờ ngồi uống caffe lão giở ảnh chụp chung cả lớp hồi ấy cho mình xem, chỉ đấy đấy. Đấy đấy lùn lùn mũm mĩm, mặt tròn vành vạnh. Mình cười, lão cũng cười, nói: sao thẩm mĩ của mình khi ấy tệ thế!

Và cũng lại nghiệm ra một điều nữa, cái gì rồi cũng thay đổi, cần phải biết chấp nhận hiện tại, trung thực tới tận đáy lòng với hiện tại.

3. Tưởng rằng không còn khả năng đọc truyện được nữa, nhưng nghe lão bạn già giới thiệu có cuốn “Miền Thơ Ấu”  hồi kí của nhà văn, nhà chính trị phạm Vũ Thư Hiên hay và cảm động lắm. Về tìm trên mạng và đọc. Như có ma lôi, đọc một mạch hết mấy trăm trang. Văn thì cũng không có gì đặc sắc, nhưng cuốn hút và thật sự cảm động. Ai đã từng có tuổi thơ phải sơ tán về nông thôn, sống ở thị tứ những năm dưới sự cai trị của những người cộng sản, đều như thấy mình, bạn bè, anh chị em mình ở trong đó. Nhân văn, chân thực không hề uốn éo.

Thế mới biết cả trong đời sống và trong văn học chỉ có sự trung thực mới thực sự sống mãi.

Rất bao biện. Rất lập lờ và rất bậy.

Mình cũng đã định để đấy không nói gì khi đọc bài:"Sự cố của Vietnam Airlines tại Melbourne do yếu tố con người". Việc này báo của Úc và thông tin hàng không quốc tế  đã đăng ngay sau khi xảy ra vụ việc. Báo chí Việt nam hôm nay có những bài dạng lập lờ đánh lận con đen như:" Máy bay của Vietnam Airlies không hạ càng khi hạ cánh là do tiếp cận sân bay Melbourne không ổn định" ... Rồi phân tích thế giới có hãng hàng không A, hãng không B xảy ra như vậy rồi. Nói thế là nói lấy được. Rất bao biện. Rất lập lờ và rất bậy.

Các bạn là, hay từng là phi công, kĩ thuật hàng không đều hiểu rõ trong nghề bay, bài tập khi hạ cánh là một trong bài tập khó, đòi hỏi người lái phải có kĩ thuật tốt và tập trung cao độ, tuân thủ theo đúng quy trình.

Bạn là hành khách đi máy bay, khoảng gần 30 phút trước khi hạ cánh, máy bay sẽ hạ độ cao bạn sẽ thấy nhức tai. Khi máy bay hạ càng, để ý một chút bạn nghe tiếng rắc rắc, cảm giác máy bay hơi khự lại, đúng vậy không? Đối với người lái còn nhiều phương tiện máy móc khác để xác định khi máy bay hạ càng.

Sơ qua về quy trình và kĩ thuật khi máy bay hạ càng để các bạn ngoài ngành hiểu thêm. Khi máy bay bay qua đài dẫn đường thứ nhất (đài xa), lúc này nếu tâm dọc của máy bay trùng với tâm của đài dẫn đường (đài gần) và tâm dọc của đường băng (tạo thành một đường thẳng) đèn báo trên máy bay sẽ bật sáng. Nếu máy bay đạt vận tốc và độ cao cho phép lúc đó người lái sẽ bấm nút hạ càng. Càng khi đã được hạ, đèn báo hiệu sẽ sáng lên hay chuyển sang màu xanh (tương ứng mỗi càng có một đèn). Ngoài đèn báo ra trên các máy bay hiện đại ngày nay đều có màn hình chiếu hình ảnh thực trạng của máy bay.

Sự cố máy bay không hạ càng khi hạ cánh và nếu như đài dẫn đường của sân bay Melbourne không kịp thời phát hiện thì chỉ khoảng 45s nữa một tai nạn thảm khốc đã xảy ra, hơn ba trăm con người sẽ về với chúa (hầu hết là người Việt) lỗi ấy hoàn toàn là do người lái. Còn tại sao lại để  xảy ra như thế thì hãy để ông lái chuyến bay đó trả lời. Các bạn viết báo khi chưa nắm được quy trình, kĩ thuật hàng không đừng nên viết những gì mình chưa biết và cũng đừng vì gì cả, hãy cẩn trọng vì còn nhiều chuyến bay và sinh mạng của những con người đang ở phía trước.

                                                             Có những  niềm riêng...

Một đồng và năm hào

Thời trai lơ khi đang học ở Nha Trang mình quen Q  học bên Cao đẳng sư phạm. Quen nhau qua buổi giao lưu giữa hai trường. Chuyện trò rồi thấy thinh thích, nhớ nhớ….

Một chủ nhật ra phố tình cờ gặp Q. Mình mời Q đi ăn cơm trưa, cái quán cơm  bình dân  đoạn cuối đường Trần Phú xuống Chợ Đầm.

Yên tâm trong ví có năm đồng rưỡi (còn nhớ rõ có tờ 5 đồng và tờ 5 hào). Ăn xong, tính tiền hết có một đồng rưỡi. Rút ví, rất tự tin nhưng lật qua lật lại chỉ còn tờ năm hào. Tờ năm đồng như đã có cánh bay đi. Thời đó đâu có cái máy alô như bây giờ để nhắn gọi thằng A, thằng B mang tiền đến cứu tao. Tứ cố vô thân, trên  răng dưới  đó lấy gì mà đặt cọc!?

Thấy mình loay hoay rồi Q cũng nhận ra tình thế:“Thiếu tiền hả anh?”. Mình gật. Mở ví của Q ra còn đúng một đồng. May. Vừa đủ.

Ra về, tẽn tò, chả muốn nói gì, thanh minh gì.

Tuần sau rồi tuần sau nữa mình chờ Q ở cổng trường, muốn gặp và cũng muốn gửi lại Q số tiền đó, nhưng chờ rồi nhắn mãi không thấy em. Chả rõ lí do vì sao.

Từ ngày ấy đến giờ vẫn chưa gặp.

Về  Nha Trang bây giờ không còn quán cơm ấy nữa, nhưng mỗi lần qua đoạn đường đó thấy mặt lại nóng bừng.

Chuyện que kem

Chuyện tình của lão  nhà văn bạn mình lại còn “bi đát” hơn. Lão kể: Ngày học đại học lão say một em cùng khoa nhưng khác lớp như điếu đổ. Em kia theo đánh giá của lão thì:"Tình trong như đã, mặt ngoài còn e”.

Một trưa lão lang thang bờ hồ Hoàn Kiếm hóng mát, lúc ngang qua Thủy Tạ móc trong túi còn hai hào, lão chen vào mua một que kem. Vừa lúc đưa que kem lên miệng thì nàng xuất hiện trước mặt lão. Ông giời chơi đểu lão đến thế là cùng! Giấu đi cũng không được. Mua thêm thì không có tiền. Lão ước đất dưới chân lão nứt ra, thọt một phát lão biến mất thì sung sướng biết bao. Nhưng đất lại không nứt, nàng vẫn đứng trước mặt lão, hỏi vài câu bâng quơ…rồi đi.

Một mối tình vừa chớm nở với bao mộng ước, chỉ vì không có hai hào mua thêm một que kem thôi mà đã phải sớm lụi tàn.

Than ôi! Để rồi gần nửa thế kỉ sau vẫn đôi chút ngậm ngùi.

  

Học văn và thi văn

Mình hoàn toàn đồng tình với bài viết "ÁP ĐẶT THẨM MĨ " của nhà văn Trần Đức Tiến. Đúng là từ lâu nay cách dạy văn, học văn, ra đề thi văn của chúng ta đang được chính trị hoá, toán học hoá, thậm chí còn vật lí hóa. Nó đang làm sơ cứng, triệt tiêu tâm hồn lớp trẻ, biến con trẻ thành những robot. Nếu trò nào có cảm nhận về đời sống, về thiên nhiên, về văn học thực thụ, mà đi theo đường riêng của mình,  có thể sẽ nhận hậu quả cay đắng (như trượt tốt nghiệp, trượt đại học).

Mình nhớ cách đây hơn chục năm, khi ấy kì thi tốt nghiệp THPT và kì thi đại học còn tách riêng. Lúc thi xong môn văn ở kì thi tốt nghiệp, con gái mình phấn khởi lắm, nó nói với mình là đúng cái đề văn nó thích và bài văn này trước đó khi làm kiểm tra ở lớp cô đã từng cho nó điểm tuyệt đối. Đợi con thi xong các môn mình mới nói: ba thấy bài làm môn văn của con chưa ổn, cô dạy con cảm nhận được tâm hồn của con trong bài văn ấy, nhưng còn các thày cô khác thì chưa chắc, hơn nữa họ phải chấm theo đáp án. Và đúng như dự đoán của mình, điểm bài thi văn là 5/10.

Rút kinh nghiệp kì thi tốt nghiệp, bước vào kì thi đại học,  với tư vấn láu cá của ba, con gái cứ làm theo kiểu gần như là gạch đầu dòng, nêu rõ xuất xứ, tính tư tưởng, tính nghệ thuật.... kết quả là một trong những bài thi văn có điểm cao nhất trong kì thi đại học khối D năm ấy. 

Điểm cao mà cả con và ba đều không vui.

Văn là Người. Học văn là để tâm hồn rộng mở, để nhận rõ giá trị chân thiện mĩ của cuộc sống. Kiểu học này, kiểu thi này nên mấy năm trước có người đề xuất bỏ môn Văn cũng có cái lí của họ.

ÁP ĐẶT THẨM MĨ

(Nhân đọc đề thi văn tốt nghiệp PTTH 2019)

(Trần Đức Tiến)

Trích một đoạn văn (hay thơ) trong một tác phẩm nào đó, rồi yêu cầu thí sinh viết cảm nhận, phân tích, bình luận… về nó – đấy là cách ra đề thi rất, rất  thường thấy trong các kỳ thi lâu nay ở bậc học phổ thông của chúng ta. Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay cũng không phải ngoại lệ: hai tác phẩm của Vũ Quần Phương (thơ) và Hoàng Phủ Ngọc Tường (văn xuôi) được chọn để làm mồi cho cảm hứng viết bài thi.

Không nói thì ai cũng hiểu: những người ra đề thi ngầm coi đó là những áng văn chương tiêu biểu, kiểu mẫu, nếu không tuyệt hay thì cũng rất hữu ích (vì nó có thể gợi mở những suy nghĩ lớn lao, sâu sắc… cho thí sinh). Và cũng ngầm nói với thí sinh là phải tán thành đánh giá đó, nếu muốn bài thi được điểm cao.

Tại sao lại có một thứ định hướng hẹp hòi như vậy trong văn chương, nghệ thuật? Cách ra đề thi như thế chẳng khác gì một sự áp đặt thẩm mĩ. Nó không khá hơn thứ văn mẫu tồi tệ. Nó góp phần công thức hóa nhận thức, đồng nhất hóa tâm hồn các em. Nó cũng là nguyên nhân của bệnh ăn theo nói leo, của thói a dua a tòng…

Chương trình học văn trong trường phổ thông đề cập nhiều tác phẩm, nhiều tác giả. Và mình tin, ngoài những tác phẩm học trong nhà trường, các em học sinh còn được đọc nhiều tác phẩm khác, của chính những tác giả đó hoặc nhiều tác giả khác. Trong số những tác phẩm “ngoài luồng” đó, biết đâu có những tác phẩm các em còn thấy hay hơn, thích hơn những tác phẩm trong sách giáo khoa?

Không thể nói các em học sinh cấp 2, cấp 3 (đối tượng của những đề thi văn kiểu này), là chưa có những suy nghĩ riêng, cảm nhận, đánh giá riêng về những gì mà các em được học, được đọc. Với những em học sinh thi tốt nghiệp PTTH, ở lứa tuổi 17-18, điều đó càng đúng. Nếu có những đề thi “cởi mở” hơn (ví như cảm nhận của em về một tác phẩm văn học mà em thích), thì khối bác trong sách giáo khoa, kể cả các bác xưa nay rất hay được chọn để ra đề thi, sẽ bớt “thiêng”, thậm chí còn bị các em hạ bệ.

Như thế là tốt hay xấu? Theo mình: tốt. Bớt thiêng, không có nghĩa là các bác không còn là những nhà văn lớn, nhà thơ lớn. Các bác chỉ trở về đúng cái giá trị mà các bác có. Và các em học sinh sẽ có nhiều cơ hội làm giàu thêm tâm hồn, tình cảm của mình. Những con người biết cảm bằng trái tim của mình, biết nghĩ bằng cái đầu của mình, sẽ là nền tảng của một xã hội lành mạnh, văn minh, dân chủ.

NỤ CƯỜI CỦA TỰ DO

Mình biết M từ những năm 90 của thế kỉ trước. Lúc ấy anh là trưởng phòng một cơ quan có uy, có màu ở đất Sài gòn. Tính anh hiền, thong dong, tự tại. Nhiều lúc mình nghĩ, chắc chỉ có thời ấy, mẫu người như anh mới còn được bổ nhiệm vào chức ấy.

Rồi rất bất ngờ anh theo gia đình qua Mỹ định cư.

Phần về sau mình cũng ít quan tâm, có nghe nói lại anh sang đó vất vả lắm, làm công cho một hãng gì đó. Bạn bè, người quen biết anh đều suýt xoa:"Đang làm chỗ màu thế, được mời ăn nhậu suốt ngày, bây giờ sang làm cu li, cày hộc mật. Đần. Ngu."

Năm 2012 mình sang Mỹ, vô tình gặp anh ngay chợ Phước Lộc Thọ. Hai anh em vô uống cafe, anh có rủ mình về nhà anh chơi nhưng mình nói có việc bận. Anh vẫn vậy, thong dong, tự tại, nhưng để ý thấy anh tự nhiên hơn, nói nhiều hơn ngày ở Việt nam.

Mình làm thằng buôn chuyện:"Ở Việt nam người ta nói chỉ có đần, ngu như anh mới bỏ chỗ làm làm béo bở, màu mỡ, ăn nhậu suốt ngày như thế để sang đây làm cu li đấy!"

Anh cười :"Cũng là may T ạ. Mình ở lại không  chết vì ăn nhậu, thì cũng "ung thư" vì bị "cấm khẩu" rồi".

Nhìn anh cười, mình không nghi ngờ gì về lời anh nói. Nụ cười  theo ngôn ngữ mới, đúng là "nụ cười toả nắng". Còn mình thì thấy đó đúng là nụ cười của TỰ DO.

Cu con!

Bánh làm toàn bằng trái cây, không đường, không chất phụ gia, rất tốt cho sức khoẻ, hiện được nhiều người ở Sydney ưa chuộng.

Cu con mình ngoài giờ học đi làm thêm ở xưởng sản xuất bánh này được mấy năm. Vợ chồng chủ quí mến và cho nó công thức làm bánh cùng các mối giao hàng. Nay năm học cuối cu cậu không còn thời gian đi làm thêm nữa.

Lúc mới sang, mình ướm thử :"Giả sử mình làm loại bánh ấy rồi đi giao ở Sydney này được không con?". Nó hồn nhiên trả lời :"Được chứ ba" .

Mình tiếp:"Thế thì để ba đầu tư thiết bị, vật liệu. Con hướng dẫn cách làm và tìm nơi tiêu thụ nhé?"

Cu cậu như bừng tỉnh :"Không được ba ơi. Công thức của người ta. Người ta lại tin mình. Ai  lại đi làm thế".

Nuôi mày hai mươi mấy năm, giờ mới thấy mày nói được câu Người lớn!

Chuyện thường ở Sydney (tiếp theo)

-Thành phố không có khẩu hiệu!

Ba tháng ở Sydney, đi đủ các hướng từ nội ô ra ngoại thành, tuyệt nhiên không thấy một cái biển "Khu phố văn hoá" hay "Gia đình văn hoá" nào. Càng không có chuyện họp tổ dân phố để "triển khai, kiểm điểm" hay hội, đoàn thể tới nhà "vận động, đóng góp". Vậy mà đường xá, ngõ hẻm, nơi công cộng sạch như lau, chả thấy ai gây gổ cãi đánh nhau, mọi người đối với nhau lịch sự, thân ái. Cám ơn, xin lỗi là hai câu cửa miệng. Ở đâu cũng có bảng và người trực:"Bạn cần giúp đỡ? Chúng tôi sẵn sàng".

Đúng là người ta hay nói hay khoe điều mình thiếu, thậm chí là không có. Thế thật!

Một điều nữa, tụi tư bản chúng rất mất cảnh giác. Vợ chồng mình, hai công dân của nước cộng sản đối nghịch như thế. Vậy mà đến ở mấy tháng trời không phải "đăng kí tạm trú tạm vắng" gì. Cũng chả thấy chú cảnh sát khu vực nào tới kiểm tra, rồi vừa đe vừa gợi :"Hai bác ở nước ngoài mới tới!? Bên ấy có nhiều đặc sản quý lắm nhỉ!?".

Một sáng anh bạn mình đánh xe tới rủ đi caffe, bạn nói: "Hôm nay tôi làm thủ tục chuyển đổi ..., ông đã làm "hành chính" ở Việt nam thì cũng nên tới đấy để biết". Khu "một cửa" đúng với nghĩa là một cửa. Thấy bạn mang giấy tờ vào cửa tiếp nhận, nhân viên tiếp nhận xem xong, nói :"Mời ngài ra ghế ngồi nghỉ, mười lăm phút nữa chúng tôi sẽ có kết quả cho ngài". Đồng hồ bước sang phút thứ mười lăm, thông báo trện bảng mời bạn mình vào cửa lấy giấy tờ đã được giải quyết xong.

Để ý chả thấy có khẩu hiệu:"Vì nhân dân phục vụ" gì cả!?

Chuyện thường ở Sydney (tiếp theo)

- Ma mị ...!

Khi mình đăng bài "Chuyện thường ở Sydney" có bạn comment:"Cách nhìn của người từng trải, ma mị cuộc đời ...", mình hiểu đấy là một lời khen thôi (thì cứ vơ vào vậy). Đọc từ "ma mị" ấy, bất giác sâu thẳm trong mình tiếng sáo của chàng thổ dân Úc biểu diễn dưới ga tàu điện Circular Quay hôm nào thức dậy.

Ma mị, đúng là ma mị!

Với âm nhạc mình thuộc loại i tờ, ngoài mấy nốt nhạc cơ bản ra chả biết gì hơn. Nhưng lại thích nghe nhạc. Ở Sydney mỗi buổi sáng khi con trai con gái ra khỏi nhà đi học đi làm thì mình cũng cất bước theo chúng, đi dạo! Đi đủ các hướng, nhưng những hôm nắng đẹp mình thường vào phố đi bộ ở trung tâm thương mại Town Hall hay khu ga tàu điện Circular Quay. Chẳng mua bán gì, chỉ ngồi nghe nhạc. Nhạc đường phố! Đủ các thể loại, có băng chơi nhạc đồng quê, có băng chơi nhạc hip hop...họ biểu diễn chủ yếu bán băng đĩa. 

Nhưng có một băng nhạc biểu diễn chỉ để xin tiền, đó là băng nhạc của những người thổ dân Úc.

Kèn, sáo, bộ gõ đó là những nhạc cụ chính. Khi âm thanh kèn, sáo nổi lên, là những cánh rừng bạt ngàn, những đàn thú hoang...là nỗi khắc khoải khôn nguôi khi nhớ về tổ tiên họ đã có 50.000 năm sinh sống ở mảnh đất này. Thật da diết, thật ma mị!

Có những bữa nghe họ chơi nhạc, đêm về mình không sao ngủ được.

Chỉ với hơn 200 năm, những tên "thực dân Anh" đã biến một vùng đất chỉ có rừng và biển thành một nước Úc hùng cường và nhân văn như ngày hôm nay. Nhưng trong hành trình ấy là những số phận đầy bi thương của những người da đỏ bản địa. Và cho đến hôm nay, âm nhạc và chỉ có âm nhạc mới diễn tả hết bi thương ấy!

Giật mình, không cẩn thận 200 năm sau nữa những khúc nhạc bi thương, ma mị ấy lại nổi trên đất Việt!

Nhưng có một điều thấy ngay được, lúc ấy không phải là một nước Việt hùng cường và nhân văn như nước Úc ngày nay. Còn như thế nào thì chỉ có ...giời mới biết được!

Chuyện thường ở Sydney (tiếp theo)

- Công việc làm

Sydney đúng là thành phố đắt đỏ nhất thế giới. Nhưng ở chiều ngược lại cũng là thành phố có nhiều việc làm và thu nhập cao. Một du học sinh làm thêm ở các cửa hàng, có kinh nghiệm một chút thì trung bình một giờ cũng được gần hai chục đô. Tất nhiên làm phải ra làm, không có chuyện làm lớt phớt mà ăn tiền của người ta được đâu.

 Ở Úc du học sinh tất cả các nước sau khi tốt nghiệp đại học, cao học,  được phép ở lại làm thêm hai năm nữa. Trong thời gian này số em được lăm  đúng ngành nghề đã học cũng có, nhưng chủ yếu vẫn là làm ở các nghề dịch vụ như bán hàng, chuyên chở, phục vụ quán ăn.

Ông em mình dưới Bankstown mở quán ăn uống, có hai chục đứa nhân viên thì già nửa là thạc sỹ, cử nhân, còn lại là đang học ở các trường đại học, đủ các màu da chứ chả phải chỉ có người Việt. Đứa nào cũng xinh xắn khôi ngô, làm việc chăm chỉ, chẳng đứa nào tự ti về công việc của mình. Vì chúng hiểu rõ ngoài việc kiếm tiền thì đây cũng là môi trường đề trải  nghiệm, tích luỹ kinh nghiệm cho công việc của chúng sau này.

Mình thấy lạ là ở Việt nam người ta cứ ầm ĩ về mấy chú cử nhân, kĩ sư chạy xe ôm, chạy bàn ở quán ăn, hay mấy cô tốt nghiệp cao học giờ phải về quê trồng rau... Cứ như đấy là một thảm họa! 

Theo mình ở đâu cũng vậy thôi, nếu bạn có năng lực thật sự về chuyên môn đã học, thì thế nào rồi cũng có cơ hội. (Tất nhiên mình thừa hiểu có nhiều chuyện chưa công bằng, như thằng ấy, con ấy học dốt thế không bằng mình, nhưng bố nó làm to, nhà nó có tiền giờ ở chỗ ngon vậy ...). Nhưng thử hỏi dưới gầm trời này bạn tìm đâu ra chỗ có công bằng tuyệt đối !?

Ngày trước nhiều lần mình ở trong hội đồng tuyển nhân viên cho cơ quan. Phải nói là thực sự ngán ngẩm. Tốt nghiệp đại học khối kinh tế, hành chính với tấm bằng cử nhân loại khá giỏi cả mà không viết nổi cái đơn xin việc. Hỏi tới các thuật ngữ kinh tế đơn giản nhất cũng ngơ ngác như người trên sao Hoả vừa xuống trái đất. Rất buồn đấy lại là số đông. 

Học hành thế thì đi làm xe ôm hay về quê trồng rau, gánh phân cũng là vượt quá năng lực rồi! Có gì mà phải ầm ĩ nhỉ?

CHUYỆN THƯỜNG Ở SYDNEY (tiếp theo)

-Hệ thống chiếu sáng công cộng

Khác hẳn ở ta, việc đầu hạ tầng đô thị người Úc luôn tính toán để đạt hiệu quả về kinh tế, xã hội cao nhất. Như việc đầu tư hệ thống vỉa hè mình đã nói ở bài trước, hôm nay mình nói tới hệ thống chiếu sáng nơi công cộng.

Ở những nơi tập trung đông người như ga tàu điện, quảng trường, siêu thị thì mọi ngóc ngách chỗ nào đèn điện cũng sáng choang. Nhưng với các tuyến đường giao thông thì hầu như không có hệ thống đèn chiếu sáng. Họ lí giải: ôtô, xe máy thì đã có đèn, đầu tư hệ thống đèn đường chiếu sáng các trục đường giao thông là quá lãng phí.

Về ta thấy các quốc lộ, huyện lộ đèn cao áp cứ sáng chưng suốt đêm, được mỗi chức năng là thu hút côn trùng, còn hiệu quả kinh tế, xã hội chẳng thu được bao nhiêu. Đầu tư xây dựng đã tốn kém còn tiền điện sử dụng hàng đêm vô tội vạ, thế mà chả ai thấy xót!

- Đi thang cuốn

Các ga tàu điện, siêu thị ở Sydney khi di chuyển đều có thang máy, thang cuốn. Với Việt nam bây giờ chả ai lạ gì phương tiện này. Ở đây mình chỉ đề cập vấn đề về ý thức khi sử dụng.

Cũng như các nước trong khối liên hiệp Anh, luật giao thông của Úc quy định cho người và xe đi phía bên trái. Đi phố thấy mấy bác đầu đen mũi tẹt như mình, theo quán tính cứ lao sang phải , biết ngay không Việt nam thì cũng là Trung quốc lục địa mới qua.

Đi thang cuốn cũng vậy, thường bề ngang của thang cuốn chỉ đủ cho hai người. Vì thế nếu như không vội thì đứng về phía trái để thang cuốn di chuyển (lên hoặc xuống), phía bên dành cho người muốn di chuyển nhanh hơn. Nhìn dòng người lên xuống khi đi thang cuốn như được lập trình, bạn mình nói:  Ước gì 50 năm nữa ở Việt nam mọi người đều có được ý thức như thế này.

Mình nghĩ chả đến nỗi tiêu cực như thế, thực ra rất nhiều người Việt đi ra nước ngoài đâu có thiếu đi nét văn minh tinh tế. Vậy mà cứ về đến nước lại hỏng, là sao?
(mai viết tiếp)

Chuyện thường ở Sydney.

Rất nhiều chuyện ở Sydney chỉ là  "chuyện thường ngày ở huyện". Nhưng nếu viết nên chắc có nhiều bạn ở Việt nam sẽ  nghĩ: Ôi dào, lão này sang ở được có mấy tháng "cưỡi ngựa xem hoa", " nghe hơi nồi chõ" .... rồi nói phét!

Vì vậy mình chỉ viết những chuyện mà mình đã "mục sở thị" và "thực tế trải nghiệm" mà thôi.

- Chuyện về đảm bảo giấc ngủ cho mọi người.

So với các sân bay trên thế giới, sân bay Sydney chưa phải là sân bay lớn nhất, nhưng cũng ở tầm cỡ lớn hơn nhiều so với sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất của ta. Vậy mà sân bay này chỉ được phép hoạt động từ 6h sáng đến 10h đêm. Chả có đảm bảo an ninh an niếc gì ở đây, lí do duy nhất là không được làm ảnh hưởng tới giấc ngủ của người dân.

Đúng là tụi tư bản không có tầm nhìn rộng, ngủ hay không ngủ kệ cha người ta, tự làm mất đi khoản doanh thu khổng lồ đến thế.

Mình ở khu Rookdale ngay đầu đường băng nơi máy bay cất cánh nên kiểm nghiệm chính xác điều này.

- Chuyện về con chó bị trầm cảm.

Nuôi chó ở bên này phải đăng kí, phải lập lí lịch cho chó,  có khi còn chi tiết hơn lí lịch tư pháp cho người ở Việt nam.

Có thằng em dưới khu Banktown, mua con chó đốm về nuôi. Chế độ ăn uống cũng thịt sữa như người, nghĩ rằng "cấp chó" mà được như thế là sướng quá rồi. Hai tuần trước chả rõ có ai báo mà nhà chức trách xuống kiểm tra, họ phát hiện chú chó buồn, dãi chảy hai bên mép. Nhà chức trách đưa ra một loạt câu hỏi: Chế độ nuôi dưỡng nghỉ ngơi của chó thế nào? Một tuần có mấy ngày chủ nhà dắt chó đi dạo?... Thằng em nói, tuần rồi bận quá không dắt chó đi dạo được (chuyện này không nói dối được). Nhà chức trách lập biên bản và kết luận: Chó bị trầm cảm. Lỗi do chủ nhà không dắt chó ra ngoài dạo cảnh, giao lưu. Thế là thằng em bị tước quyền nuôi chó.

Chuyện này mình cũng chứng kiến từ đầu đến cuối.

- Chuyện đi tàu điện.

Hệ thống tàu điện ở Sydney về quy mô đúng là nhất thế giới rồi, nhưng vấn đề này mình sẽ có bài viết sau. Ở đây mình chỉ đề cập vấn đề đảm bảo cho người đi tàu.

Nhìn chung chả phải lúc đi tàu, trong mọi sinh hoạt nơi công cộng người Úc ít khi ồn ào. Nhưng để đảm bảo im lặng, trên mỗi đoàn tàu ở các tuyến đi xa đều có một đến hai toa khách lên phải đi nhẹ nhàng và không nói chuyện. Toa tàu này dành cho người đi làm, đi học có thời gian ngủ lúc đi tàu. Một lần mình đi xa và lên ngồi ở toa này, cách mấy hàng ghế là đôi nam nữ, họ không nói chuyện nhưng có động tác làm những người xung quanh không ngủ được. Có người phản ánh, chỉ ít phút sau nhân viên nhà tàu đến đề nghị đôi nam nữ phải di chuyển sang toa khác.

Còn rất nhiều chuyện thường ngày nữa mà khi có thời gian mình sẽ kể tiếp. Nhưng có một điều muốn nói với các bạn, nước Úc cũng như nước Mỹ không bao giờ là thiên đường cho những kẻ lười biếng. Ở đây không có chuyện "ngồi mát ăn bát vàng", không làm mà hưởng (trừ người hưởng chế độ phúc lợi xã hội). Ngay ở những nơi phồn hoa nhất, như khu trung tâm thương mại Town Hall, khu dưới ga tàu Circular Quay, Central người ăn xin, người vô gia cư dải chăn nệm ra nằm rất nhiều, rất nhếch nhác.

Cũng kể chuyện nhà mình một chút. Con chị đi làm, thằng em đi học, năm cuối rồi không có thời gian đi làm thêm.

Thằng em kể, có nhiều tuần chị làm thêm giờ, cuối tuần tiền vào tài khoản kha khá, về nhà chị vui lắm, xin mua gì được ngay. Sang đến đầu tuần, báo tiền thuê nhà, tiền điện, tiền nước, vèo cái tài khoản lại sụt đáng kể, chị lại buồn hưu. 

Nó thì vô tư kể, còn vợ chồng mình nghe rồi nhìn con gái mà nước mắt nuốt vào trong.